Med ein åttandeklassing på øyret

I ein ungdomsskuleklasse i Rogaland har bøkene blitt bytta ut med ipadar, og i denne samanhengen vart elevane introdusert og instruert i det å så vanskelege omgrepet literacy. Literacy handlar fyrst og fremst om aktivitet, og det var desse aktivitetane eg og mine medstudentar fekk i oppdrag å analysera. Oppdraget til elevane var å skriva ein logg over alle literacy-aktivitetane sine i løpet av ein dag. Aktivitet er eit viktig nøkkelord i forsøket på å definera literacy. Da snakkar ein om aktivitetar der ein skapar meining med og i tekstar gjennom skrift, men også om korleis desse aktivitetane verkar inn på måten ein tenkjar og på korleis samfunnet er organisert. I eit breiare perspektiv omfattar literacy emna til tolking, forståing og kommunikasjon. Det er snakk om kompetanse, om å meistra ulike sosiale aktivitetar knyta til skrift og tekst. Da snakkar ein om ulike literacies. Ulike literacies krev ulik kompetanse, ulike ord og setningar, ulike roller. Det er nødvendigvis ikkje kva ein snakkar om, men korleis ein snakkar om det på, som forandrar seg idet situasjonen, eller konteksten, blir ein annan. Ein snakkar på ein heilt annan måte med kjærasten sin enn med sjefen, men ein snakkar gjerne om andre ting og på ein annan måte med sjefen om ein møtar han på sydenferie eller på julebordet. Eit blogginnlegg stillar andre krav til uttrykksmåte og syntaks enn det akademiske essayet. Literacy handlar derfor fyrst og fremst om å meistra vandringa frå ein literacy til ein annan og møta krava desse stillar.

Guten Roksana og eg intervjua på telefon hadde skreve ein presis, men kortfatta logg der mesteparten av aktiviteten føregjekk om morgonen. I løpet av ein dryg time fekk han sett nyheiter, oppdatert appar, svart på snapar og øvd til spanskprøve. Vi fann fort ut at intervjumetoden på telefon var utfordrande, og såg i etterpåklokskapens lys at vi burde møtt han. Intervjuet gjekk likevel greitt, vi fekk svar på det vi lurte på, men han var kortfatta og det var til tidar vanskeleg å halda han i tale. Eit møte ville nok i større grad fordra ein samtale, ikkje bare eit intervju. Det er interessant i kor stor grad metodeval kan påverka gjennomføring og resultat, men vi fekk som sagt gode, om enn korte, svar.

Vidare la vi merke til at han brukte mye tid på snapchat, ein applikasjon der ein kommuniserar ved å senda bilete som mottkaren bare kan sjå i maks ti sekund og der den valfrie teksten er svært kort. Bileta blir automatisk sletta. Han brukte snapchat for å spørja ein venn om kvifor han ikkje var på skulen den dagen. Da tok han bare bilete av noko tilfeldig. Teksten var det viktigaste. Den viktigaste grunnen til at han valde denne måten å kommunisera på, framfor tradisjonelle tekstmeldingar, var fordi den er gratis. Og kanskje meir uforpliktande og tilbakelent? Kva bilete viste var ikkje så viktig. Avgjerande for valet av snapchat synast snarare å vera at kommunikasjonen som føregår her blir plassert i ein uformell og uforpliktande setting, idet biletet blir sletta. Det er jo også snakk om ein tidsavgrensing, mottakaren har bare ti sekundar på å tolka og forstå meldinga frå sendaren og avgjera korleis (og om) han skal svara. Appen skiljar seg slik frå Facebook og Instagram idet desse fordrar ein annan måte å kommunisera og dela tekst og bilete på. Aktiviteten på slike medium er meir kalkulert, ein tenkjar meir over kva ein legg ut fordi det blir liggjande ute. Snapchat stillar andre krav og krev ein annan type kompetanse, ein annan literacy, enn andre sosiale medium. Det var tydeleg at eleven meistra denne kommunikasjonsmetoden i større grad enn oss.

Prosjektet har vært interessant og utfordrande så langt og det blir spennande å sjå kva vi skal bruka funna til seinare. Her har eg bare fokusert på ein liten del av resultata og sparar resten til vidare skriving.

Om blogging og bloggaren sjølv

Mitt namn er Kjersti, eg er 25 år og masterstudent. Frå før har eg bachelor i Nordisk språk og litteratur, religion breiddefag og eit årsstudium i historie. Planen har alltid vore å bli lektor i den vidaregåande skulen, sjølv om eg ennå ikkje har fått prøvd meg.

Mitt forhold til blogging var nærmast ikkje-eksisterande fram til våren 2013 og bacheloroppgåva. Eg hadde bare høyrd om eit fåtal og aldri lese nokon av dei. Tanken på å skriva min eigen blogg var ikkje bare skremmande, men totalt fråverande. Når det gjaldt oppgåva var valet mellom språk og litteratur enkelt. Valet mellom tre onder innanfor litteraturfaget var det ikkje. Da det sto mellom sjølvframstilling, historie eller intertekstualitet valde eg under tvil sjølvframstilling. Eg hadde framleis ikkje funne nokon problemstilling da vårsemesteret byrja, men kom ikkje bort frå tanken om at moderne sjølvframstilling fyrst og fremst synast i sosiale og digitale media. Personlege bloggar og sosiale medium er moderne verktøy for sjølvframstilling, eller sjølvrepresentasjon. Dei er marknadsføring. Image.   

Statusoppdateringar på Facebook, filtrerte bilete på Instagram og nøye formulerte tweetar synar ein redigert utgåve av oss sjølv. Arne Melberg definerar moderne sjølvframstilling som ein veksling mellom konstruksjon og rekonstruksjon. Ein konstruerar ein eigen bloggidentitet som meir eller mindre samsvarar med eins verkelege identitet, men som er eit resultat av ein taktisk balansegang mellom det reelle og det fiktive, mellom konstruksjon og røyndom, mellom det ein skriv og det ein tiar stilt om.

Eg valde å ta utgangspunkt i sjølvframstilling i bloggar generelt og i Linnéa Myhre sin blogg spesielt. Bloggen hennar ”Alt du vet er feil” var ei av dei få bloggane eg hadde høyrd om frå før. Myhre hadde også nylig skreve ein sjølvbiografisk roman; Evig søndag. Skilnadane mellom sjølvframstillinga i bloggformat og romanformat blei problemstillinga mi. Myhre representerar på mange måtar spenningen mellom ønsket om å bli sett og ønsket om å sjå andre. Vi lar oss fascinera av Den Andre sitt liv. Tenåringsjenter som Linnéa Myhre oppnår kjendisstatus fordi dei skriv og legg ut bilete av seg sjølv. Men bloggeksplosjonen har ikkje bare gjort rosabloggere rike, den har også skapt ein utvilsam resonans i samfunnet. Sjangeren blir respektert i fag- og forskingsmiljø og referert til i media.   

Når eg las at eit av krava i dette faget var å opprette ein blogg fekk eg hjarta i halsen. Ikkje bare fordi eg er teknologisk vanskelegstilt, men fordi blogging handlar om å skriva om ein sjølv. Og ikkje bare å skriva om ein sjølv til ein sjølv, men om ein sjølv til andre. Til det store, skremmande internettet, til eit kommentarfelt.  Sjølv om dette er ein fagleg blogg og ikkje ein utprega personleg ein, tar ein utgangspunkt i seg sjølv, sine eigne tankar og si eiga forståing når ein bloggar. Ikkje minst i denne introduksjonen. Ein blogg vil alltid vere polert og konstruert. Ein vil veia orda ein skriv og prøva å tilpassa både dei og ein sjølve den akademiske diskursen bloggen er ein del av. På den andre sida er bloggsjangeren meir munnleg og umiddelbar enn ein fagtekst, så det er vel bare å hoppa i det.

For å vere ærleg har eg ikkje tenkt så mykje på masteroppgåva, anna enn ”skjerpings Kjersti, dette er andre bollar!”. Eg synast framleis sjølvframstilling er veldig interessant og særleg den ein finn i bloggar og i sosiale medium. Eg har aldri vore særleg aktiv på desse arenaene sjølv, men det vanvittige eksponeringsbehovet ein finn på nettet er fascinerande. Og ikkje minst resultatet av det. Den populariteten og sosiale resonansen desse media har i dag er med å forandre måten vi kommuniserar og uttrykkar oss på og skapa nye skriftkulturar.

Tvungen blogging ja, men eg treng ein dytt.